Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı'nın “Kahramanmaraş ve Hatay Depremleri Yeniden İmar ve Gelişme Raporu”na göre, deprem bölgesindeki yeniden yapılanma çalışmaları iki yıldır meyvelerini veriyor. Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa'da bölgesel kalkınmayı hızlandırmak, üretim faaliyetlerini artırmak ve istihdamı yükseltmek için çok sayıda proje hayata geçirildi. Bu kapsamda, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Şubat-Aralık 2024 döneminde 3.074 yatırım teşvik belgesi düzenledi. Bu belgelerin toplam sabit yatırım tutarı 320,7 milyar TL'yi buluyor ve tamamlandığında 108.196 kişiye istihdam sağlanması hedefleniyor. Söz konusu yatırımlar ile depremin imalat sanayisinde açtığı yaraların kapatılması ve bölgenin bir üretim ve ihracat üssü haline getirilmesi amaçlanıyor. Devletin sağladığı destekler, bölge halkının azmi ve özverisi ile birleşerek bu hedefe ulaşmayı kolaylaştırıyor. Ekonomik canlanma, bölgedeki sosyal ve psikolojik iyileşmeyi de hızlandırıyor. Bu da ülke ekonomisine önemli bir katkı sağlıyor.

Gaziantep ve Diğer İllerdeki Yatırımlar

En yüksek sabit yatırım Gaziantep'te öngörülüyor. 541 yatırım teşvik belgesi ile 98 milyar 88 milyon TL'lik yatırımın 11.401 kişiye istihdam sağlaması bekleniyor. Hatay 76 milyar 61 milyon TL'lik yatırımla ikinci, Kahramanmaraş ise 51 milyar 104 milyon TL ile üçüncü sırada yer alıyor. Adana 29 milyar 733 milyon TL'lik yatırımla dördüncü sırada yer alırken, en fazla teşvik belgesi (642) Diyarbakır'a verildi. Ancak, Osmaniye ve Kilis'te verilen teşvik belgesi sayısı nispeten daha düşük kaldı. Bu durum, illerin ekonomik yapıları ve yatırım potansiyellerindeki farklılıkları yansıtıyor. Bölgesel kalkınma için yatırımların dengeli bir şekilde dağıtılması büyük önem taşıyor. Hükümet, bu konuya özel önem vererek eşitsizlikleri azaltmaya çalışıyor.

İhracat Performansı ve Kapasite Kullanım Oranı

Türkiye'de ihracatın yaklaşık %95'ini imalat sanayisi oluşturuyor. Deprem bölgesindeki illerin toplam ihracatı geçen yıla göre %5,6 artarak 19,2 milyar dolara ulaştı. İhracatını artıran iller arasında Adana, Hatay, Kahramanmaraş, Malatya, Diyarbakır ve Kilis bulunuyor. Deprem sonrası Mart 2023'te en düşük seviyeye gerileyen imalat sanayisi kapasite kullanım oranı, alınan önlemlerle Haziran 2023'ten itibaren deprem öncesi seviyelere ve Türkiye ortalamasına ulaştı. 2024 yılında ise Türkiye ortalamasının üzerine çıktı. Bu başarı, devlet destekleri ve bölgedeki işletmelerin direncinin bir göstergesidir. Bölgenin ekonomik olarak yeniden canlanması, Türkiye ekonomisine de önemli katkı sağlamaktadır.

KOBİ'lere Destek ve Gelecek Hedefleri

Bölgedeki işletmelerin faaliyetlerini sürdürebilmeleri ve istihdamın korunması için KOSGEB, TÜBİTAK ve kalkınma ajansları gibi kurumlar çeşitli destek mekanizmaları devreye aldı. TÜBİTAK destek programları kapsamında 156 proje başvurusundan 95'i 330 milyon TL ile desteklendi. Ayrıca, "Türkiye Deprem Sonrası Mikro, Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelerin Canlanması Projesi" kapsamında 60.673 işletmeye 20 milyar TL destek verildi. Küçük sanayi sitesi ve müşavirlik yatırımları için yaklaşık 4,8 milyar TL harcandı. KOSGEB ve kalkınma ajansları da KOBİ'lere toplamda 7,9 milyar TL destek sağladı. Bu destekler, KOBİ'lerin üretimlerini artırmaları ve bölgenin ihracat performansını yükseltmeleri için büyük önem taşımaktadır. Bölgenin tam anlamıyla üretim ve ihracat merkezi haline dönüşmesi hedeflenmektedir.